बांबूचा उपयोग शेती, घरबांधणी, खाद्य पदार्थ म्हणून तसेच शोभेच्या वस्तू बनवण्यासाठी केला जातो. मागील भागात आपण बांबूच्या प्रजाती व लागवडीस योग्य जमीन व हवामानाची माहिती घेतली. या भागात आपण बांबूची लागवड आणि विविध उपयोग याबद्दल जाणून घेऊ!

हि माहिती आपण www.krushisamrat.com वर वाचत आहात.

लागवड:

बांबूची लागवड साधारणपणे ३ x ३ मीटर ते ७ x ७ मीटर अंतरापर्यंत करण्यात येते.
त्याचप्रमाणे त्याचा कालावधी ३५ ते ४० वर्षांपर्यंत असल्याने जास्त अंतरावर बांबूची लागवड करणे फायदेशीर असते.
यात बांबूची वाढही चांगली होते आणि बांबूतोडणीस अडचण होत नाही.
सर्वसाधारणपणे ५ × ५ मीटर अंतरावर लागवड करणे योग्य ठरते.
याप्रमाणे लागवड केल्यास एक हेक्टर अंतरावर ४00 बांबूची रोपे बसतात.
बांबूची लागवड करण्यासाठी एप्रिल-मे महिन्यांत ‘५ मीटर अंतरावर ६ox६ox६० सें.मी. आकाराचे खड्डे खोदावेत.
यामुळे उन्हाळ्यात माती तापून त्यामधील किडी , कृमी मरण्यास मदत होते.
अशा या खोदलेल्या खडुयात पावसाळ्यापूर्वी माती भरावी.
माती भरताना त्यामध्ये एक घमेले चांगले कुजलेले शेणखत, ५० ग्रॅम अमोनियम सल्फेट आणि २०० ग्रॅम सुपर फॉस्फेट मिसळावे.
नंतर पुरेसा पाऊस होताच त्या ठिकाणी बांबूची लागवड करावी.
पिशव्यांमधील रोपांची लागवड करताना पिशवी फाडून,अलगद मातीच्या गोळ्यासह रोप खडुयात बसवून आजूबाजूची माती चौफेर घट्ट दाबून द्यावी.

काढणी:

लागवडीनंतर ४ ते ५ वर्षांनी बांबू काढण्यास सुरवात होते.
रोगराईपासून संरक्षण व नवीन फुटीला प्राधान्य यासाठी बांबू दरवर्षी काढणे फायदेशीर ठरते.
बांबू तोडताना तो जमिनीलगत न तोडता, दुस-या व तिस-या पेन्याच्या मध्यभागी (३० सें.मी. अंतरावर) धारदार कु-हाडीने घाव घालून तोडावा.
असे न केल्यास खोडमुळांच्या आतील पेशींना बाहेरचे पाणी लागून ते सडते व बांबूची खोडमुळेच मरतात.
बांबू योग्य ठिकाणी तोडल्यास कुजण्यापासून त्याचे संरक्षण होते.
बांबूची काढणी ही नोव्हेंबर ते फेब्रुवारी या महिन्यांत करावी.
एप्रिल ते ऑक्टोबर या महिन्यांत बांबूची काढणी करू नये,कारण त्या काळात बांबूची वाढ अत्यंत जलद गतीने होत असते.

हि माहिती आपण www.krushisamrat.com वर वाचत आहात.

उपयोग:–

बांबूचे जवळपास ५,००० उपयोग सांगितले जातात काही उपयोग खालीलप्रमाणे –

पारंपारिक : सुपे, टोपली, जात्यासाठी खुंटा, शिडी इत्यादी.

शेतीसाठी : शेतीची अवजारे, टिकाव, फावड्याचे दांडे बनवण्यासाठी, धान्य साठवण्यासाठी, मुसके, पेरणी, द्राक्ष, टोमॅटोसाठी आधार इ.
घरगुती वापर : टोपल्या, सुपण्या, चाळणी, तट्टे, कणग्या इ.
प्रवासाचे साधन : बैलगाडी, होडी, तराफा, नावा इ.
घरबांधणी : झोपडीसाठी, पार्टीशनसाठी, दरवाजे, छत इ.
फर्निचर : टेबल, खुर्च्या, टिपॉय, आराम खुर्च्या बनविण्यासाठी.
हस्तकाल व कलाकुसर : विणलेल्या शोभेच्या वस्तु, विविध आभुषणे, फ्रेन्स इ.
व्यापार : चहाची खोकी, टोपल्याम आंबा पॅकींगसाठी पेट्या बनवण्यासाठी, पडदे, बासरी बनवणे, नॅपकिन्स, पॉलिहाऊस, कागद बनवणे,उदबत्ती इ.
आयुधे : भाला, धनुष्य बाण, लाठी इ.
औषधे : वंशलोशन, नारू रोगावर औषधांसाठी
मृदा संधारण : जमिनीची धूप थांबविणेसाठी, जमिनीचा कस वाढविणेसाठी.

महत्वाची सूचना :- सदरची माहिती हि कृषी सम्राट यांच्या वैयक्तिक मालकीची असून आपणास इतर ठिकाणी ती प्रसारित करावयाची असल्यास साभार सौजन्य:- www.krushisamrat.com असे सोबत लिहणे गरजेचे आहे.

सदर सत्रासाठी आपण ही आपल्या कडील माहिती / लेख इतर शेतकऱ्यांच्या सोयीसाठी krushisamrat1@gmail.com या ई-मेल आयडी वर किंवा 8888122799 या नंबरवर पाठवू शकतात. आपण सादर केलेला लेख / माहिती आपले नाव व पत्त्यासह प्रकाशित केली जाईल.

Tags: Bamboo cultivation बहुपयोगी बांबूची शेती